NVM: ‘Bouwen voor ouderen is de sleutel tot betere doorstroming op de woningmarkt’

‘Bouwen voor ouderen is dé strategische sleutel om de woningmarkt los te trekken,’ stelt vakgroepvoorzitter Lana Gerssen van NVM-Wonen: 'Met gerichte programmering op locaties die voor ouderen gewenst en geschikt zijn is de woningmarkt in beweging te brengen. Bouwen voor ouderen zet verhuisketens in gang, waardoor veel meer mensen kunnen verhuizen naar een woning die beter bij hen past.’

Teveel focus op starters
Bij bouwen ligt de focus nu sterk op starters, merkt Gerssen: ‘Begrijpelijk, want zij hebben het lastig. Maar enkel bouwen voor starters gaat voorbij aan een dieper probleem. De hoofdreden waarom starters weinig keus hebben, is dat de woningmarkt vastzit bij gebrek aan doorstroming. Veel ouderen wonen in een woning die niet meer past bij hun levensfase, maar ze hebben geen aantrekkelijk alternatief. Zolang zij niet verhuizen, blijven ook betaalbare woningen voor starters bezet.’

Groei alleenstaanden volledig door ouderen 
Bouwen voor ouderen sluit veel beter aan op de demografische realiteit, zo blijkt uit het onderzoek van NVM en brainbay. Nederland vergrijst snel. Het aantal eenpersoonshuishoudens neemt rap toe en die groei bestaat volledig uit oudere alleenstaanden. Daarbij hebben alleenstaande ouderen heel andere woonwensen, zoals een extra hobby-/slaapkamer en toegankelijke bergruimte op de begane grond, inclusief faciliteiten. Gerssen: ‘De huidige nieuwbouw is vooral gericht op kleine startersappartementen, maar dit sluit niet aan op de behoefte van de groeiende groep oudere alleenstaanden. Alleen als we nú gericht investeren in levensloopbestendige woningen, maken we de woningmarkt klaar voor de toekomst.’

Vergrijzingsgolf zo groot als Amsterdam
Bij oplossingen voor de woningmarkt gaat het om beleidskeuzes die het verschil maken voor de woningmarkt als geheel. Dit betekent: aanpassen van de woningvoorraad op de vergrijzing. Volgens prognoses zijn er in 2040 ruim 550.000 extra huishoudens van 65-plussers. Dat is evenveel als het aantal huishoudens in heel Amsterdam. Deze vergrijzing is landelijk en structureel. In de daaropvolgende 30 jaar komen er naar verwachting nog eens 575.000 bij. Deze vergrijzing verklaart meteen de stijging van alleenwonenden. Bijna de volledige groei van het aantal eenpersoonshuishoudens bestaat uit huishoudens van 75 jaar of ouder. Tot 2050 neemt deze groep met bijna een half miljoen toe.

Ouderen wensen ruim appartement
Uit NVM-verhuisdata blijkt dat ouderen vanuit een woonhuis met gemiddeld formaat vaker verhuizen naar een appartement, dat meestal een stuk ruimer is dan van jongere huizenkopers. Ze kiezen voor ruimte, comfort, kwaliteit en kunnen het – mede dankzij overwaarde op hun oude woning – ook betalen. Ouderen die een ruimer woonhuis achterlaten, maken de stap naar een wat kleiner woonhuis. Brainbay-analist Rogier Weck verklaart: ‘Ook alleenstaande ouderen willen wel kleiner wonen, maar niet té klein. Van de alleenstaande 65-plussers die in afgelopen twee jaar een appartement kochten, woont 70% in een woning van 80 m² of groter. En 31% zelfs in een appartement van meer dan 100 m².’ 

Locatie in vertrouwde omgeving
Het gaat ouderen niet alleen om de woning zelf. De locatie is minstens zo belangrijk. Weck: ‘Veel ouderen blijven graag in hun vertrouwde omgeving, dichtbij hun sociale contacten. Rond de pensioenleeftijd – als woon-werkverkeer minder belangrijk wordt – is er nog een piek in de gemiddelde verhuisafstand. Daarna kiezen ouderen vaker voor een plek dichtbij.’ Ook een plek vlakbij winkels en zorg is extra belangrijk. Ouderen gaan gemiddeld dichter bij dit soort voorzieningen wonen dan jongere mensen.
Bouwen met maatschappelijke impact
NVM pleit voor bouwen vanuit maatschappelijk belang. Lana Gerssen: ‘Als we nu levensloopbestendige woningen bouwen, zorgen we dat ouderen straks comfortabel, veilig en zelfstandig kunnen blijven wonen. Dit draagt ook bij aan het beheersen van de stijgende zorgkosten en maatschappelijke problemen zoals eenzaamheid. Zo maken we de woningmarkt toekomstbestendig – net zoals woningbouw vroeger bijdroeg aan betere volksgezondheid en leefomstandigheden. Bovendien zorgt het voor versnelling van verduurzaming. Want ouderen hebben vaak minder duurzame woningen, waar nieuwe bewoners juist vaker investeren in energiebesparing.’