NVM: ‘Koopwoningvoorraad is veel groener dan energielabels doen vermoeden’
De verduurzaming van de Nederlandse koopwoningmarkt ontwikkelt zich sneller dan vaak wordt gedacht. Nieuwe analyses van NVM-datadochter brainbay laten zien dat de officiële energielabels in veel gevallen verouderd zijn, waardoor de werkelijke staat van verduurzaming structureel wordt onderschat. In werkelijkheid is de gemiddelde koopwoning inmiddels aanzienlijk energiezuiniger, met een gemiddelde EP2-waarde die overeenkomt met energielabel B. Dit blijkt uit de NVM/brainbay special Duurzaam Wonen.
Energielabels vaak achterhaald
Veel energielabels zijn gebaseerd op oude of onnauwkeurige metingen. Slechts 16% van de koopwoningen beschikt over een actueel NTA 8800-label. Dat betekent dat de meeste geregistreerde labels inmiddels achterlopen op de realiteit; veel woningen zijn ná aankoop verduurzaamd zonder dat een nieuw label is aangevraagd. Volgens de geregistreerde energielabels lijkt de Nederlandse koopwoningvoorraad gemiddeld energielabel C te hebben, maar door modelmatig te corrigeren voor verduurzaming zonder labelaanvraag blijkt dit inmiddels energielabel B te zijn.
Ouderen en laagste inkomens verduurzamen minder
Uit het rapport blijkt dat woningen van senioren en mensen met een kleinere portemonnee minder duurzaam zijn en dat deze groepen de afgelopen jaren minder stappen hebben gezet op het gebied van verduurzaming. “Ook zien we dat energiezuinige woningen snel aan waarde winnen, terwijl marktdruk en maatschappelijke voorkeuren de kloof tussen duurzame en minder duurzame woningen vergroten,” aldus Lana Gerssen, voorzitter NVM-Wonen: “Om iedereen te laten profiteren van deze ontwikkeling zijn ondersteuning en financieringsmogelijkheden voor minder draagkrachtige consumenten essentieel. Daarnaast zien we dat een betere doorstroming bijdraagt aan de verduurzaming van de woningvoorraad.”
Tussenwoningen meest duurzame woningtype
Uit de analyses blijkt dat tussenwoningen gemiddeld het meest duurzaam zijn, met een EP2-waarde van 153, goed voor label A. Vrijstaande woningen zijn het minst duurzaam, voornamelijk door hun grotere oppervlak en warmtevraag. De verduurzaming verschilt lokaal sterk. Vooral jonge woningvoorraden scoren goed, met Flevoland als koploper. In gemeenten als Almere en Houten zijn relatief veel nieuwe woningen gebouwd die voldoen aan moderne duurzaamheidseisen.
Top 10 meest duurzame gemeenten
(koopwoningvoorraden gemiddelde EP2-waarde op basis van modelmatige inschatting door brainbay, 2025)
Almere – 117
Houten – 129
Zeewolde – 130
Barendrecht – 135
Lelystad – 136
Pijnacker-Nootdorp – 138
Purmerend – 140
Duiven – 141
Dronten – 141
Lansingerland – 143
Deze top 10 gemeenten kenmerken zich door een moderne woningvoorraad en relatief veel tussenwoningen. Dit zijn beide factoren die bijdragen aan een lage EP2-waarde.
Waardepremie energielabel A: van 6% naar ruim 17%
De invloed van energieprestaties op woningwaarde is de afgelopen jaren explosief toegenomen. De energiecrisis van 2022 werkte als versneller: energiezuinige woningen bleken minder kwetsbaar voor energieprijsstijgingen en werden zeer gewild. Waar een woning met label A begin 2021 nog circa 6 procent meer waard was dan een vergelijkbare woning met label G, is die waardepremie inmiddels opgelopen naar ruim 17 procent. Kopers kijken steeds nadrukkelijker naar de totale maandlasten van hypotheek én energie samen. Hierdoor krijgen energiezuinige woningen een aanzienlijke marktvoorsprong.
Grotere kloof tussen labels en huishoudens
De marktdruk verschuift snel richting energiezuinige woningen. Kopers betalen fors meer voor een woning met label A dan voor vergelijkbare woningen met label G: gemiddeld 74.000 euro extra. De prijsverschillen zijn de afgelopen jaren sterk gegroeid en blijven structureel hoog, ook nu energieprijzen iets genormaliseerd zijn. Daarbij groeit de kloof tussen bewoners van energiezuinige en energie slurpende woningen. Huishoudens met een kleinere beurs wonen vaker in woningen met een lager energielabel, terwijl juist zij het meest gebaat zijn bij lagere energielasten. Toegankelijke financiering en gerichte ondersteuning zijn daarom essentieel om ongelijkheid op de woningmarkt te voorkomen.
Verduurzaming verdient zich bijna altijd terug in woningwaarde
Uit onderzoek onder 30.000 woningen blijkt ook dat 9 op de 10 huiseigenaren hun investering volledig terugverdienen via een hogere woningwaarde. Bij volledige isolatie is de gemiddelde terugverdienfactor 2,2. Oftewel, voor elke euro die wordt geïnvesteerd in isolatie, stijgt de woningwaarde dus gemiddeld met 2,20 euro. Ook combinaties met zonnepanelen of warmtepompen leveren vrijwel altijd financiële winst op. Lana Gerssen: “Energieprestaties beïnvloeden steeds meer de marktwaarde. Waar het eerder naast locatie ging om vierkante meters, draait het nu ook om ‘hoeveel energie die meters verbruiken’. Daarmee zijn energielabels een bepalende factor op de woningmarkt.”
Doorstroming ouderen biedt kansen
Ook verhuizingen zijn een motor voor verduurzaming. Vooral senioren kiezen bij een verhuizing vaak voor een energiezuinige woning: 70% van de kopers boven de 75 jaar kiest voor een woning met label A of hoger. Zij laten daarmee vaak grote, minder energiezuinige woningen achter, die vervolgens vaak door nieuwe kopers worden verduurzaamd. Gerssen: “Bouwen voor senioren is dus niet alleen sociaal, maar ook duurzaam beleid, want een betere doorstroming stimuleert zo de verduurzaming van de totale woningvoorraad.”